Αυτό το άρθρο εξετάζει την εξέλιξη των τεχνικών αναδρομικής θεραπείας, στην υπνοθεραπεία, στις οποίες εμφανείς μνήμες του παρελθόντος, αντιμετωπίζονται λιγότερο ως περιγραφές πραγματικών γεγονότων και περισσότερο ως συμβολικές  ιστορίες που βοηθούν στην επούλωση και μετουσίωση των ψυχικών μας τραυμάτων.

Περιγραφή

Ο όρος «αναδρομή» αναφέρεται στην διαδικασία τεχνικών «επιστροφής» σε μια προηγούμενη μας κατάσταση, όπου από εκεί πηγάζει το ψυχολογικό μας πρόβλημα. Εστιάζει στο να βρει την πηγή του ώστε να την θεραπεύσει. Η αναδρομική θεραπεία  χρησιμοποιεί μια σειρά υπνοθεραπευτικών και ψυχοθεραπευτικών τεχνικών, με ιδιαίτερη έμφαση στην αναδρομή και στις υπερπροσωπικές εμπειρίες που αναδύονται αλλά και στον μετασχηματισμό των αρνητικών μνημών. Ο όρος «ηλικιακή αναδρομή», χρησιμοποιείται, όταν οι μνήμες περιλαμβάνουν την πρώιμη παιδική ηλικία.

Όταν εμφανίζονται ιστορίες από προηγούμενες ζωές, ο όρος ονομάζεται «αναδρομή προηγούμενων ζωών – past life regression».  Ωστόσο, η θεραπεία μέσω αναδρομής, δεν προσπαθεί να αποδείξει την αλήθεια αυτών των ιστοριών. Περισσότερο, χρησιμοποιεί την ερμηνεία του πελάτη ως μεταφορά και ένα μέσο για να παρέχει μια ισχυρή διαπροσωπική εμπειρία για θεραπεία. Όταν οι τραυματικές μνήμες αποτελούν την πηγή του προβλήματος, η θεραπεία αναδρομής περιλαμβάνει μετασχηματισμό της μνήμης του σώματος. Οι επαγγελματίες του ιατρικού κλάδου, οι ψυχίατροι, οι ψυχολόγοι και άλλοι αναδρομικοί θεραπευτές, εργάζονται σε ένα ενιαίο διεθνές πρότυπο – πρωτόκολλο, που έχει θέσει ο σύλλογος Earth Association of Regression Therapy και το International Board for Regression Therapy .

 «Μεταξύ των ψυχοθεραπευτών, η αναδρομική θεραπεία θεωρείται πολύτιμη ψυχιατρική τεχνική από πολλούς αξιόπιστους επαγγελματίες» (Independent, UK, 14 March 2015).

Ιστορία

Ο Sigmund Freud, εισήγαγε την ιδέα του «ασυνείδητου μυαλού» σε ένα συνειδητό επίπεδο, ώστε με αυτόν τον τρόπο, να υπάρξει θεραπεία. Θεωρείται ο  πρώτος που συνεισέφερε στη δημιουργία της αναδρομικής θεραπείας (Lukas, 2007).

Έπειτα, η χρήση της ενεργητικής φαντασίας, μια τεχνική που χρησιμοποιούσε ο Carl Jung, επηρέασε στην δημιουργία τεχνικών μέσα από καθοδηγούμενες απεικονίσεις φαντασίας τεχνικές που χρησιμοποιεί συχνά η αναδρομική θεραπεία για να πετύχει τη θεραπευτική διαδικασία (Mack, 2015) «επίγνωση του ασυνειδήτου, κάθαρση, κατανόηση και μετουσίωση». Μέσα από τη φαντασία και τις νοερές απεικονίσεις επιτυγχάνεται ένας θετικός μετασχηματισμός, όπου και αυτός είναι ο στόχος της αναδρομικής θεραπείας.

To 1950, ο ψυχίατρος Alexander Cannon, εφάρμοσε την αναδρομή σε περισσότερους από 1400 ασθενείς με συμπτώματα που δεν είχαν θεραπευτεί με συμβατικά μέσα, παρατηρώντας σημαντική βελτίωση (Casimiri, 2013). Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960 και του 1970, η χρήση της ηλικιακής αναδρομής (hypnotic age regression), είχε γίνει γενικά αποδεκτή από το ιατρικό επάγγελμα. Η τεχνική της «γεφύρωσης επηρεασμού  – affect bridge), δίνει τη δυνατότητα σε ένα άτομο να συνδεθεί γρήγορα με μια σχετική μνήμη – πρόβλημα, από το παρελθόν μέσω ενός συναισθήματος, ή μέσω των σκέψεων ή και του σώματος, μέσα από ένα όνειρο, δίνοντας ώθηση στην αρχική ανάπτυξη της αναδρομικής θεραπείας (Baldwin, 1994).

Ο Denys Kelsey, βρετανός ψυχίατρος που δούλεψε μέσα από την αναδρομική θεραπεία, κατέληξε στο συμπέρασμα τη δεκαετία του 1960, ότι η προέλευση ορισμένων ψυχιατρικών προβλημάτων μπορεί να βρίσκεται σε προηγούμενες ζωές (Grant & Kelsey, 1967).  Την επόμενη δεκαετία δημοσιεύθηκαν τέσσερα βιβλία σχετικά με την αναδρομή προηγούμενων ζωών, όπως: Deep Healing από τον ψυχολόγο Hans Ten Dam, ιδρυτή της Earth Association of Regression Therapy, το Reliving Past Lives από την κλινική ψυχολόγο Helen Wambach, το You have been here before την ψυχολόγο Dr. Edith Fiore και το Past lives therapy  από τον Morris Netherton. Αυτά τα βιβλία παρουσιάζουν τη θεραπευτική χρήση των ιστοριών προηγούμενων ζωών.

 Το 1980, ο Dr. Roger Woolger, Ψυχολόγος – Γιουγκιανός αναλύτης, Σωματικός ψυχοθεραπεύτης, δίδαξε την σπουδαιότητα του να δουλεύουμε με το σώμα, δημιουργώντας πρωτοπόρες τεχνικές σωματικής θεραπείας μέσα από την αναδρομική θεραπεία. Συνδύασε για πρώτη φορά τεχνικές σωματικής ψυχοθεραπείας με το ψυχόδραμα, έτσι ώστε να απελευθερώσει τραυματικές μνήμες που το σώμα κρατάει (Woolger, 1998).

 Στις αρχές του 2010, ο γιατρός Dr Peter Mack, αναδρομικός θεραπευτής, και χειρουργός από τη Σιγκαπούρη, έγραψε δυο βιβλία σχετικά με τις ιστορίες θεραπείας του ασθενούς του: Healing Deep Hurt Within και Life Changing Moments in Inner Healing. Το 2013 υπήρξε μια διεθνής συνάντηση ψυχιάτρων, ιατρών και κλινικών  ψυχολόγων, που χρησιμοποιούσαν την αναδρομική θεραπεία, από την όποια συνάντηση ιδρύθηκε έπειτα το  Society for Medical Advance και το  Research in Regression Therapy. Η εταιρεία δημοσίευσε το πρώτο της βιβλίο: Inner Healing Journey – A Medical Perspective, όπου 4 ιατροί και 2 ψυχίατροι έγραψαν έντεκα ιστορίες θεραπείας πελατών μέσα από την αναδρομική θεραπεία.

  Θεωρία

 Η αναδρομική θεραπεία βασίζεται στην πίστη ότι η ασθένεια δημιουργείται από  παράγοντες συναισθηματικού στρες, όπου έχουν κατακλείσει και αποδυναμώσει τις άμυνες του σώματος μας. Ως μηχανισμός προστασίας, ενάντια στα ενοχλητικά μη εκδηλωμένα από εμάς συναισθήματα, το μυαλό μαθαίνει να τα καταπιέζει, έπειτα να μειώνει την ένταση τους και να τα «μπλοκάρει» από το να εμφανιστούν στο συνειδητό επίπεδο, αφήνοντας όμως πίσω, «σημάδια» μη επεξεργασμένης έντασης (Mack, 2014). Αυτό έπειτα εκδηλώνεται μέσα από συναισθηματικές εκρήξεις, ή μέσα από σωματικές διαταραχές όπως, αϋπνία,  ημικρανία, κρίσεις πανικού, πεπτικό έλκος, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, χρόνια κόπωση και ψυχοσωματικές ασθένειες (Woolger, 1992).  Υπάρχει στο σύστημα μας μια φυσιολογική τάση για αποφόρτιση του άγχους και αποκατάσταση της εσωτερικής ισορροπίας και η αναδρομική θεραπεία προσφέρει αυτό το πλαίσιο. Τα συναισθήματα θέλουν να εκφραστούν μέσα από ένα είδος κάθαρσης. Μόλις οι ασθενείς αντιληφθούν τον λόγο που είναι άρρωστοι, τα συναισθήματα απελευθερώνονται και μετασχηματίζονται, επιτρέποντας τη θεραπεία.

 Ολιστικά και Ιατρικά μοντέλα Θεραπείας

 Η συμβατική ιατρική, βασισμένη στην κλασική επιστήμη και στη υλιστική φιλοσοφία του René Decartes, θεωρεί την ασθένεια ως τυχαίο γεγονός, όπου η αιτία και η θεραπεία της νόσου προέρχεται από παράγοντες έξω από το ανθρωπινό σώμα.  Αντίθετα, το ολιστικό μοντέλο υγείας στην αναδρομική θεραπεία θεωρεί ότι η ασθένεια και η επούλωση αυτών προέρχονται από το ίδιο το άτομο. Βασίζεται στο αξίωμα, ότι το σώμα αντανακλά την βαθιά «πάλη» του ατόμου για την επιβίωση ολόκληρης της ζωή του. Ως εκ τούτου, η ασθένεια δεν συμβαίνει τυχαία, αλλά μάλλον εμφανίζεται όταν συναισθηματικές, ψυχολογικές ή πνευματικές εντάσεις, έχουν συγκλονίσει ή εξασθενίσει την άμυνα του σώματος. Ο θεραπευτικός της στόχος, είναι να βοηθήσει το άτομο, να ανακτήσει μια υγιή ισορροπία. Σε αντίθεση με το ιατρικό μοντέλο, ο ασθενής συνεισφέρει ενεργά κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της αναδρομικής θεραπείας. Παρατηρώντας σε εγκεφαλογράφημα τα κύματα του εγκεφάλου όταν το άτομο βρίσκεται σε αναδρομική διαδικασία, όλα λειτουργούν, Α, Β, Θ, με το Β να λειτουργεί εξίσου (Lukas, 2007), σε αντίθεση με όσα πιστεύουν οι περισσότεροι ότι χάνεις τη συνειδητότητα σου. Αντιθέτως, είσαι πιο συνειδητός από ποτέ. Το Β  χαλαρώνει και επιτρέπει την πρόσβαση σε πληροφορίες και αλλαγές.    

 Η αναδρομή ως θεραπεία

 Χρήση της αναδρομής για ιστορίες παρελθοντικών γεγονότων.

Οι ιστορίες είναι το θεμελιώδες μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας. Συγκεκριμένα, αυτά που φαίνεται να σχετίζονται με μια προηγούμενη ζωή έχουν βαθύτερο νόημα για τον πελάτη, δουλεύοντας σαν μια μεταφορά που επιτρέπει στον αναδρομικό θεραπευτή  να φτάσει στην καρδιά της ασθένειας.  Οι αλλαγές γίνονται δυνατές με την τεχνική της αναπλαισίωσης των γεγονότων ή με την τεχνική της επικοινωνίας Gestalt, για να επιτευχθεί η ολοκλήρωση και κλείσιμο από τις «μισοτελειωμένες δουλείες  – unfinshed business” που έχουμε αφήσει πίσω.  Στην ύπνωση, ο χρόνος είναι διαφορετικός και δεν υπάρχει στην ουσία διαχωρισμός για το υποσυνείδητο στο τι είναι πραγματικό και τη φανταστικό, επιτρέποντας με αυτό τον τρόπο την ενδυνάμωση και την επούλωση των τραυμάτων μας. Αυτό που είναι σημαντικό στη θεραπεία της αναδρομής είναι να επιτρέπεται η εμπειρία σε ένα προσωπικό επίπεδο.

 Ηλικιακή Αναδρομή

Με την τεχνική της ηλικιακής αναδρομής, ο θεραπευτής, πηγαίνει στην καταπιεσμένη μνήμη ενός γεγονότος ζωής, το οποίο θεωρείται ότι προκαλεί πρόβλημα στον ασθενή, που συχνά περιλαμβάνει μνήμες από την πρώιμη παιδική ηλικία. Αυτό επιτρέπει στο άτομο να απελευθερώσει καταπιεσμένα συναισθήματα σε ένα ασφαλές περιβάλλον και θεωρείται  έναν από τους πιο ισχυρούς θεραπευτικούς μηχανισμούς που χρησιμοποιείται σήμερα από την αναδρομική θεραπεία.

 Θεραπεία του Εσωτερικού Παιδιού

 Ο ψυχολόγος John Bowlby διαπίστωσε ότι οι μνήμες της πρώιμης παιδικής ηλικίας μπορούν να προκαλέσουν δυσλειτουργικές συμπεριφορές στη μετέπειτα ζωή. Ο John Bradshaw εισήγαγε τη χρήση της έννοιας του «εσωτερικού παιδιού» για τις ανεπίλυτες παιδικές εμπειρίες και ο ψυχίατρος Soumya Rao περιγράφει πώς μπορεί να ενσωματωθεί επιτυχώς στη διαδικασία της αναδρομικής θεραπείας.

 Σωματική Θεραπεία

 Ο Bessel van der Kolk, διευθυντής του Trauma Centre του Πανεπιστημίου της Βοστώνης, λέει «Όταν οι σωματικές αισθήσεις του τραύματος δημιουργούν έντονα συναισθήματα, η θεραπεία χρειάζεται να βοηθά τους ανθρώπους να παραμένουν στο σώμα τους και να κατανοούν τις αισθήσεις του σώματος τους» .Το σώμα φέρει πάντα τη μνήμη των παρελθόντων γεγονότων και μπορεί να αποτελέσει σημαντική γέφυρα στην αναδρομική θεραπεία. Πιο πρόσφατα, ο ψυχίατρος Moacir Oliveira έχει δείξει πώς η θεραπεία με το σώμα σε συνδυασμό με την αναδρομική θεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επίλυση τραυματικών μνημών.

Πεδία εφαρμογής της αναδρομικής θεραπείας

 Ένα ευρύ φάσμα συναισθηματικών προβλημάτων έχουν επιλυθεί μέσα από την αναδρομική θεραπεία. Ψυχολόγοι και ιατροί έχουν επιλύσει το άγχος, τον θυμό, την κατάθλιψη, το μετατραυματικό στρες, φοβίες, κρίσεις πανικού, χαμηλή αυτοεκτίμηση, αϋπνίες, διατροφικές διαταραχές, ημικρανίες και άσθμα. Όπως επίσης το σωματικό βάρος, προβλήματα σύλληψης και οικονομικές δυσκολίες.

 Περιορισμοί

 Η αναδρομική θεραπεία δεν μπορεί να εφαρμοστεί εάν οι ασθενείς έχουν δυσκολία στο να χαλαρώσουν, ή δεν μπαίνουν ικανοποιητικά σε ένα επίπεδο ύπνωσης, ή όταν αρνούνται να εισχωρήσουν σε ένα μεγάλο τραύμα. Άλλοι δεν είναι έτοιμοι και δεν θέλουν αν θεραπευτούν καθώς υπάρχουν άλλα «κίνητρα κέρδους» πίσω από την ασθένεια που δεν είναι έτοιμοι να αφήσουν. Δεν είναι μια θεραπεία που μπορεί να εφαρμοστεί σε ανθρώπους που δεν μπορούν να σκεφτούν καθαρά, ή που είναι αρκετά νοητικοί και αναλυτικοί, σε σκεπτικιστές ή σε ασθενείς με ψυχιατρικές διαταραχές.

Αναδρομική θεραπεία ως μέθοδος στο Mandala Institute